Theo thống kê năm 2020, số ca mắc mới và số người t.ử v.ong của bệnh ung thư phổi và ung thư gan gần như ngang nhau. Đây cũng là 2 bệnh ung thư khó phát hiện ở giai đoạn sớm.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, số ca mắc mới ung thư tại Việt Nam không ngừng tăng, từ 68.000 ca năm 2000 lên 126.000 năm 2010. Năm 2018, số ca mắc mới tăng lên gần 165.000 ca. Đến năm 2020, Việt Nam ghi nhận hơn 182.500 ca mắc mới, 122.690 ca t.ử v.ong.
Như vậy, về tỷ lệ t.ử v.ong, Việt Nam đứng thứ 50 thế giới (tăng 6 bậc so với năm 2018) với tỷ lệ 106/100.000 dân. Việt Nam cũng xếp thứ 91/185 về tỷ suất mắc mới.
Ung thư gan vẫn là bệnh ung thư phổ biến nhất tại nước ta, sau đó là ung thư phổi. Trong các loại ung thư, gan và phổi cũng là 2 bệnh ung thư tiên lượng xấu nhất.
Với ung thư gan, năm 2020 nước ta có thêm 26.418 ca mắc mới nhưng cũng ghi nhận đến 25.272 ca t.ử v.ong. Tương tự, ung thư phổi có 26.262 ca mắc mới, 23.797 ca t.ử v.ong.
Dấu hiệu nhận biết sớm ung thư gan
Thường khó phát hiện ung thư gan sớm vì các dấu hiệu và triệu chứng thường không xuất hiện cho đến khi bệnh ở giai đoạn sau. Các khối u gan nhỏ khó phát hiện khi khám sức khỏe vì phần lớn gan được bao phủ bởi khung xương sườn bên phải. Vào thời điểm có thể sờ thấy một khối u, nó có thể đã khá lớn.
Tại thời điểm này, không có xét nghiệm sàng lọc ung thư gan nào được khuyến cáo rộng rãi ở những người có nguy cơ trung bình. Tầm soát có nghĩa là xét nghiệm ung thư ở những người không có triệu chứng hoặc t.iền sử ung thư. Nhưng xét nghiệm có thể được khuyến nghị cho một số người có nguy cơ cao hơn.
Một số triệu chứng phổ biến nhất của ung thư gan là:
– Giảm cân không rõ nguyên nhân
– Ăn mất ngon
– Cảm thấy rất no sau một bữa ăn nhỏ
– Buồn nôn hoặc nôn mửa
– Gan to, có cảm giác như đầy dưới xương sườn bên phải
– Lá lách to ra, có cảm giác đầy dưới xương sườn bên trái
– Đau ở bụng hoặc gần xương bả vai bên phải
– Sưng hoặc tích tụ chất lỏng trong bụng
– Ngứa
– Vàng da và mắt
Các triệu chứng khác có thể bao gồm sốt, nổi các tĩnh mạch trên bụng có thể nhìn thấy qua da và xuất huyết hoặc bầm tím bất thường.
Những người bị viêm gan mãn tính hoặc xơ gan có thể cảm thấy tồi tệ hơn bình thường hoặc có thể chỉ có những thay đổi trong kết quả xét nghiệm, chẳng hạn như xét nghiệm chức năng gan hoặc nồng độ alpha-fetoprotein (AFP).
Dấu hiệu bệnh ung thư phổi
Trong giai đoạn sớm, các triệu chứng của ung thư phổi thường không đặc hiệu nên dễ bị bỏ qua hoặc có thể nhầm lẫn với các bệnh lý khác như viêm phế quản phổi, lao phổi. Nhiều bệnh nhân đến viện khi bệnh ở giai đoạn muộn hoặc sau khi điều trị nhiều đợt không đỡ.
Các dấu hiệu của ung thư phổi khá đa dạng, người bệnh cần lưu ý khi gặp các triệu chứng sau:
– Ho: là triệu chứng thường gặp. Khoảng 80% bệnh nhân ung thư phổi có biểu hiện ho, có thể là ho khan, ho có đờm, ho ra m.áu.
– Khó thở: cũng là một triệu chứng hay gặp trong ung thư phổi.
– Đau ngực: hay gặp khi khối u đã xâm lấn đến thành ngực.
– Khàn tiếng: thường do khối u phổi trái hoặc hạch trung thất chèn ép vào dây thần kinh.
– Các triệu chứng: đau vùng vai, cánh tay, ngón tay kèm tê bì dị cảm xuất hiện khi khối u đỉnh phổi chèn ép đám rối thần kinh cánh tay.
– Hạch cổ
– Sụt cân
Chủ quan với cơn đau vai không rõ nguyên nhân, người đàn ông bàng hoàng nghe tin sét đ.ánh “ung thư phổi giai đoạn cuối”
Có một số căn bệnh ung thư rất nguy hiểm nhưng biểu hiện lâm sàng của nó chỉ là những cơn đau bình thường nên nhiều người chủ quan bỏ qua.
Hiện nay bệnh ung thư ngày càng trở nên phổ biến, có nhiều loại không có biểu hiện lâm sàng cụ thể và chỉ khi tình cờ đi khám bệnh, bệnh nhân mới phát hiện ra ung thư như trong trường hợp sau đây.
Ông Vương (52 t.uổi) sống ở thành phố Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc đến Bệnh viện Tiêu Sơn gần nhà để kiểm tra vì đau vai. Ông nghĩ rằng, có thể vì do lý do nào đó nên ảnh hưởng đến vai, nhưng cuối cùng được chẩn đoán mắc ung thư phổi giai đoạn cuối. Điều này khiến ông không thể chấp nhận được.
Khi tìm hiểu thói quen sinh hoạt, bác sĩ biết được rằng ông Vương là một người nghiện t.huốc l.á, mỗi ngày hút hơn 1 gói và bị ho nhẹ trong thời gian dài. Tuy nhiên, vì sức khỏe vẫn tốt nên ông chủ quan với tình trạng ho này, cũng như không muốn đi khám.
Không ngờ cơn đau vai này lại là dấu hiệu của ung thư phổi. (Hình minh họa)
Khi tình trạng ho của ông ngày càng nặng hơn, ngực hơi sưng phù, 2 vai đau nhức nên mới chủ động đến bệnh viện kiểm tra vai. Kết quả chụp X-quang ở vai không có gì bất thường nên sau đó ông trở về nhà và vẫn sinh hoạt như cũ.
6 tháng sau đó, khi cơn đau vai ngày càng nặng đến mức không thể chịu đựng được, ông Vương đến khoa chỉnh hình để điều trị. Theo kết quả chụp CT cột sống cổ và chụp X-quang phổi, ông có khối u khoảng 3,53cm ở thùy trên phổi phải, có di căn xương, bác sĩ chẩn đoán là ung thư phổi giai đoạn cuối.
Trường hợp của ông Vương là một ví dụ điển hình, không nên chủ quan với những cơn đau vai không rõ nguồn gốc. Bên cạnh đó, đau vai ngoài là dấu hiệu của ung thư phổi, nó còn có liên quan tới một số căn bệnh nguy hiểm khác như ung thư gan, bệnh tim mạch vành…
Đau vai là dấu hiệu của những căn bệnh nào?
Đau vai là tình trạng mà nhiều người chỉ nghĩ là dấu hiệu bình thường, chỉ cần nghỉ ngơi là sẽ khỏe lại, nhưng nó cũng tiềm ẩn những căn bệnh ung thư sau:
– Ung thư phổi
Khi xuất hiện khối u ở đỉnh phổi, nó sẽ chèn ép lên các dây thần kinh ở vùng cổ và vai, gây ra tình trạng đau vai mỏi gáy. Trên thực tế lâm sàng, có nhiều bệnh nhân bị đau vai gáy trong thời gian dài không khỏi, họ đến khoa Chấn thương chỉnh hình để điều trị, sau đó phát hiện ung thư phổi đã ở trong giai đoạn nặng.
Vì vậy, nếu cơn đau vai gáy xuất hiện, kéo dài, kèm ho và một số triệu chứng khác, tốt nhất nên đến bệnh viện để kiểm tra kịp thời.
– Ung thư gan
Khối u ở ung thư gan nằm dưới cơ hoành, dễ dàng xâm lấn sang cơ hoành bên phải, các dây thần kinh ở đây bị chèn ép sẽ kéo theo dây thần kinh vai phải, gây ra tình trạng đau vai.
Cơn đau này khác với cảm giác đau nhức do căng cơ bình thường, mà nó đau kèm theo cảm giác ngứa râm ran.
Do đó, khuyến cáo những bệnh nhân có t.iền sử viêm gan, ngay khi thấy đau mỏi vai phải, tốt nhất nên đi khám và siêu âm kịp thời để loại trừ khả năng bị ung thư gan.
– Bệnh mạch vành
Trong cuộc sống hằng ngày, nhiều bệnh nhân bị bệnh mạch vành tim do thiếu m.áu cục bộ hoặc thiếu oxy ở cơ tim trong giai đoạn khởi phát của bệnh, các chất chuyển hóa trong cơ thể tích tụ lại kích thích các dây thần kinh tự chủ ở tim và truyền cơn đau lên vỏ não. Lúc này, não bộ không thể xác định chính xác nguồn cơn nên thường thể hiện ở đau vai gáy.
Hầu hết các cơn đau do bệnh mạch vành tim gây ra đều xuất hiện ở bên trái lồng ngực, cơn đau sẽ kéo dài ra sau lưng, cổ, chi trên bên trái. Những cơn đau này thường xảy ra sau khi hưng phấn quá độ, làm việc quá sức và no. Mỗi cơn đau diễn ra trong thời gian ngắn, vài phút, nếu uống các loại thuốc giảm đau thì sẽ thuyên giảm nhanh.
Tất nhiên, ngoài các triệu chứng không điển hình này, trước khi khởi phát nhồi m.áu cơ tim cấp thường kèm theo tức ngực, hồi hộp, vã mồ hôi và các triệu chứng thông thường khác, cần phải chú ý.
