ôi mắt được gọi là “ cửa sổ tâm hồn”, chính là phương tiện giúp quan sát và phán đoán thế giới xung quanh. Nhờ có đôi mắt mà cuộc sống của chúng ta đầy màu sắc.
Nhưng đôi mắt chỉ làm tròn chức năng quan trọng khi được chăm sóc, nuôi dưỡng khỏe mạnh. Dưới đây là một số biện pháp cần thiết để bảo vệ đôi mắt.
Chọn thực phẩm
Những bữa ăn nhiều rau, ít thịt, nhiều cá và hải sản không những giúp bạn vui mắt do có nhiều màu sắc, ngon miệng vì nhiều hương vị mà còn có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là đôi mắt.
Các nghiên cứu khoa học cho thấy, beta-carotene là t.iền chất của vitamin A, loại vitamin quan trọng nhất đối với mắt. Vì vậy, để đôi mắt được khỏe mạnh, nên bổ sung các loại rau xanh, rong biển, hoa quả có màu đỏ vào bữa ăn hàng ngày. Vì những loại rau trái này chứa rất nhiều carotenoide mà chủ yếu là beta-carotene. Riêng rong biển còn chứa thêm sắc tố azexanthine rất cần thiết để chống các tác nhân ôxy hóa hủy hoại mô võng mạc và thần kinh.
Có nhiều thực phẩm giúp đôi mắt khỏe mạnh hơn và tất nhiên, cà-rốt dẫn đầu danh sách này. Cà rốt cung cấp vitamin A giúp võng mạc khỏe mạnh hơn. Một số loại rau củ khác cũng tốt cho mắt như cải xoăn, cải bó xôi có lutein giúp mắt khỏe hơn, thậm chí giảm thoái hóa điểm vàng cho mắt.
Luôn đeo kính mát
Tia UV có thể làm tổn thương đôi mắt giống như ảnh hưởng tới làn da. Hiệu ứng thêm và có thể gây ra các vấn đề như đục thủy tinh thể, bỏng giác mạc và thậm chí cả ung thư mí mắt. Bất cứ khi nào ở bên ngoài – ngay cả trong những ngày nhiều mây, cần đeo kính râm để có thể chặn 99-100% tia UVA và tia UVB. Các loại kính mát bảo vệ không cần đắt t.iền, chỉ cần kiểm tra nhãn. Mũ cũng ngăn chặn tiếp xúc với tia UVA, UVB.
Bảo vệ mắt khi làm việc
Nếu làm việc ở vị trí yêu cầu đeo kính bảo vệ mắt, hãy chắc rằng luôn sử dụng chúng. Sử dụng kính an toàn bất cứ khi nào đối với một công việc có thể b.ắn các mảnh vỡ bay hoặc chất tẩy độc hại. Kính bảo vệ mắt có thể ngăn 90% thương tích mắt liên quan đến thể thao.
Kính nên được làm bằng nhựa polycarbonate – có khả năng chịu va đ.ập cao gấp 10 lần so với các vật liệu khác. Khi làm việc với các loại máy móc hoặc vật liệu có thể phát sinh bụi, hạt nhỏ,… đều nên mang kính bảo vệ. Bất cứ loại bụi bẩn, mảnh vụn nào cũng có thể bay vào mắt, làm hỏng võng mạc hoặc gây vấn đề nghiêm trọng, thậm chí mù lòa.
Massage mắt
Nhắm mắt, dùng 3 ngón tay giữa đặt lên mắt, xoay tròn nhẹ nhàng. Nhắm mắt, ngón tay cái đặt ở thái dương, dùng các ngón còn lại nhấn nhẹ nhàng quanh mắt. Mở mắt, dùng ngón trỏ và ngón giữa đặt nhẹ nhàng lên mắt, từ từ kéo sang hai bên thái dương.
Và quan trọng không thể thiếu là thường xuyên thể dục cho mắt bằng cách mở mắt, quay nhãn cầu theo hướng lên trên, xuống dưới và nhắm mắt lại trong 10 giây. Nhìn lên trên, ra phía trước, xuống dưới, ra trước. Nhắm mắt lại. Nhìn vào đầu mũi, sau đó nhìn vào một điểm ở xa hơn. Thực hiện 5 lần rồi nhắm mắt lại. Đưa ngón tay trỏ lên, cách mắt khoảng 30cm. Tiếp theo, nhìn vào một điểm ở xa hơn. Thực hiện 5 lần rồi nhắm mắt lại.
Để mắt nghỉ ngơi 5-10 phút sau mỗi giờ làm việc. Nhìn chằm chằm vào máy tính (hoặc bất kỳ màn hình kỹ thuật số) sẽ không làm tổn thương đôi mắt, nhưng nó sẽ làm cho mắt mệt mỏi và khô mắt.
Nên thực hiện theo nguyên tắc 20/20/20: Mỗi 20 phút, nhìn xa ít nhất 7m (20feet) trong ít nhất 20 giây. Ngoài ra, đặt màn hình cách mắt khoảng 25 inch và hơi thấp dưới mắt. Tránh chói mắt bằng cách di chuyển nguồn sáng hoặc sử dụng bộ lọc màn hình.
Khám mắt thường xuyên
Ngoài việc đảm bảo thị lực bình thường, việc khám mắt thường xuyên còn giúp phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo bệnh lý ở mắt và điều trị kịp thời. Bởi vì thực tế cho thấy nhiều bệnh về mắt thường không có bất cứ dấu hiệu hay triệu chứng nào trong giai đoạn đầu.
Một ví dụ điển hình là bệnh tăng nhãn áp, nguyên nhân phổ biến gây suy giảm thị lực ở người cao t.uổi. Thông thường bệnh tăng nhãn áp không gây đau đớn và người bệnh rất khó nhận ra có những thay đổi về thị lực lúc đầu. Điều này dẫn tới tình trạng khi phát hiện thì bệnh đã tiến triển nghiêm trọng, các bác sĩ chỉ có thể ngăn cho bệnh không trở nên tồi tệ hơn, còn thị lực đã mất không thể phục hồi được.
Bỏ t.huốc l.á
Nếu hút thuốc, hãy dừng lại. Hút thuốc làm tăng nguy cơ phát triển đục thủy tinh thể và làm khô mắt… Nó cũng tích tụ mảng bám trong mạch m.áu của bạn và làm yếu động mạch. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ đau tim, nhưng nó có thể làm hỏng võng mạc và gây mất thị lực. Tin vui là sau khi bỏ t.huốc l.á, nguy cơ mắc bệnh về mắt tương đương với người không hút thuốc.
Để “cửa sổ tâm hồn” luôn khỏe đẹp
Cuộc sống hiện đại, công việc học tập nhiều áp lực, môi trường ô nhiễm… khiến các bệnh về mắt ngày càng nghiêm trọng và gia tăng. Để giảm bớt tình trạng này, nhiều yêu cầu đang được đặt ra.
Theo số liệu của Ủy ban chỉ đạo Quốc gia Phòng chống mù lòa, Việt Nam có khoảng 2 triệu người mù và thị lực kém. Các nguyên nhân gây mù chính hiện nay cho thấy đục thể thủy tinh vẫn là nguyên nhân chủ yếu (chiếm tới 66,1%), tiếp đó là các bệnh lý đáy mắt, bệnh glôcôm, tật khúc xạ …
Đáng chú ý, tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị) ngày càng phổ biến trong thanh thiếu niên, với tỷ lệ mắc 15-20% ở nông thôn, 30-40% ở thành phố.
Phẫu thuật tại Bệnh viện Mắt trung ương.
PGS.TS Nguyễn Xuân Hiệp, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Nhãn khoa Việt Nam cho biết, thiếu nhân lực đi kèm thiếu trang thiết bị nhãn khoa, hậu quả là các dịch vụ nhãn khoa hiện rất thiếu và yếu, không đáp ứng được các yêu cầu chăm sóc mắt cộng đồng…. Người dân khó tiếp cận các dịch vụ chăm sóc mắt, phải dồn lên các cơ sở tuyến trên, sinh ra quá tải bệnh viện. Đặc biệt, sự chủ quan và tuỳ tiện tra nhỏ thuốc của người bệnh hay những quan niệm sai về việc trì hoãn đeo kính khi mắc tật khúc xạ, không thăm khám mắt định kỳ, tự chữa mắt theo các phương pháp và quan niệm dân gian… gây ra vô số bệnh nặng, biến chứng, mùa lòa không thể cứu vãn.
Năm 2020 ngành mắt Việt Nam phấn đấu giảm tỷ lệ mù lòa xuống dưới 4,5 người/1.000 dân, trong đó giảm tỷ lệ mù lòa ở người trên 50 t.uổi suống dưới 16 người/1.000 dân; Tăng tỷ lệ phẫu thuật đục thủy tinh thể trên 2,5 người/1.000 dân, tăng tỷ lệ tật khúc xạ học đường được khám, phát hiện sớm, cung cấp dịch vụ khúc xạ và chỉnh kính tật khúc xạ đạt trên 70%.
Để đạt được mục tiêu trên, sự nỗ lực của các bệnh viện chuyên khoa sâu là vô cùng quan trọng. Lãnh đạo Bệnh viện Mắt trung ương cho biết, đã tổ chức nhiều đợt mổ thủy tinh thể nhân đạo tại các huyện bằng ô tô lưu động, vừa giải quyết số lượng bệnh nhân tồn đọng, vừa giúp cho công tác đào tạo bác sỹ địa phương. Số bệnh nhân được mổ đã lên đến 150.000 ca/năm, mổ miễn phí hoặc giảm phí cho khoảng 10.000 ca.
Khám mắt lưu động cho bà con Thái Bình
Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phẫu thuật viên có tay nghề giỏi cũng được bệnh viện chú trọng. Hàng năm, bệnh viện mở trên 30 lớp với hàng trăm học viên. Bệnh viện còn liên kết, phối hợp đào tạo với nhiều đơn vị khác như Trường Đại học Y Hà Nội, Đại học quốc gia, Học viện Y Dược học cổ truyền VN, Học viện Quân y, các Trường Cao đẳng và Trung cấp Y trên địa bàn Hà Nội. Chất lượng đào tạo không ngừng cải thiện nhờ có bộ máy chuyên nghiệp, giảng viên nhiều kinh nghiệm, trang thiết bị hỗ trợ hiện đại như phòng Wetlab, máy mô phỏng Silmulator…
Cần giảm c.hảy m.áu ngoại tệ chữa bệnh
“Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn” “giàu hai con mắt khó đôi bàn tay” bởi vậy không ít người bệnh sẵn sàng ra nước ngoài, đổ hàng tỷ đồng cho việc chữa trị. Chi phí cho người bệnh đã tốn kém, lại còn người thân đi theo chăm sóc, bất đồng ngôn ngữ… khiến cho nhiều bệnh nhân lao đao. Để giảm thiểu tình trạng này, đồng thời hỗ trợ người bệnh có chi phí hợp lý khi điều trị, việc hiện đại hóa các bệnh viện mắt đang trở thành nhu cầu thiết yếu.
Tại Bệnh viện Mắt Trung ương, lãnh đạo bệnh viện cho biết, đến nay, Bệnh viện đã đưa vào áp dụng nhiều kỹ thuật nhãn khoa tiên tiến trên thế giới như nghiên cứu ứng dụng tế bào gốc trong điều trị nhãn khoa, ghép giác mạc lớp, tán nhuyễn thuỷ tinh thể bằng siêu âm (phaco), cắt dịch kính không khâu 23G & 25G, điều trị bong võng mạc, điều trị lỗ hoàng điểm và màng trước võng mạc, laser nội nhãn, điều trị bệnh võng mạc trẻ đẻ non (ROP), laser Excimer điều trị các tật khúc xạ, đặt van dẫn lưu điều trị glôcôm….
Phẫu thuật Femto LASIK sử dụng laser femtosecond để tạo vạt giác mạc, không cần dao mổ là một vài trong số những tiến bộ nhãn khoa mới nhất được áp dụng tại bệnh viện. Cũng bằng Laser Femtosecond, phẫu thuật PHACO kính điển được cải biến thành kỹ thuật Femto Cataract gia tăng thêm tính chính xác, an toàn và hiệu quả cao hơn…
Dù vậy, để đạt được mục tiêu phòng chống mù lòa mà ngành mắt đã đặt ra, vẫn cần nhiều nỗ lực đầu tư trang thiết bị, đào tạo nguồn nhân lực, cách tổ chức khám chữa bệnh khoa học. Bởi đây là chuyên khoa đặc thù, yêu cầu rất cao về con người và trang thiết bị cũng như các chính sách vĩ mô phù hợp.
